Nakit akımlarının hesaplanmasında;
-Yatırımın Kârlılığı Yaklaşımı
-Pazar Payı-Kâr Marjı Yaklaşımı
-Kurulu (tam) kapasitedeki gelir ve giderlere yıllar itibarı ile kapasite kullanım oranlarının (KKO) uygulanması, gibi yöntemler uygulanabilir.
Bu eğitimde sözkonusu yöntemler içinde en sağlıklı olduğu düşünülen tam kapasitedeki gelir ve giderlere yıllar itibarı ile kapasite kullanım oranlarının uygulanması yöntemi açıklanmıştır.
Proforma nakit akım, proforma gelir-gider ve maliyet tablolarının hesaplanabilmesi için tam kapasitede; gelir, gider, işletme sermayesi ihtiyacı tablolarına, ekonomik ve teknik kapasite kullanım oranlarına ve hazırlayacağımız amortisman ve anapara faiz ödemeleri tablolarına ihtiyacımız vardır.
Amortisman Hesabı
İlgili tesisin amortismana tabi varlıklarının gerekli amortisman oranları ile ilişkilendirilip tesisin ileriye yönelik ayıracağı amortismanların gösterildiği tablodur.
Genelde amortisman, sabit varlıkların fiziksel ve teknolojik nedenle uğradıkları değer kayıplarıdır. Finansal anlamda; sabit varlıklara yatırılmış olan sermayenin geri dönmesi işlemidir. Ekonomik anlamda, kapasitenin sürekliliğini sağlama işlemidir. Teknik açıdan ise, sabit yatırım unsurlarının uğrayacağı değer kayıplarının zaman içinde telafi edilmesi için kaynak ayırma işlemidir.
Yatırım unsurlarının yıpranması olarak kısaca isimlendirilecek olan bu karşılık maliyetlere eklenir. Amortisman maliyeti, finansal analizde yatırımın kârlılığını değil ödenecek vergi miktarını etkileyen bir unsurdur. Zira ayrılacak olan bu karşılık diğer yatırım maliyetleri gibi şirketin kasasından nakit olarak çıkan bir para değildir.
Yıllar İtibarı ile Anapara ve Faiz Ödemesi Tablosu
Yabancı finansman kaynakları için ödenmesi gereken anapara ve faiz ödemelerinin gösterildiği tablodur.
Maliyet Tablosu
Satılan mal maliyetinin hesaplandığı tablodur. Bu tablodaki değerlerin nasıl hesaplandığı aşağıda açıklanmıştır.
a. Toplam Üretim/işletme Giderleri: Tam kapasitede yıllık işletme giderleri tablosunda görülen toplam üretim giderleri sabit ve değişken olarak ayrılır. Değişken kısmı KKO’ları ile çarpılır. Bulunan değer sabit giderlerle toplanarak toplam üretim gideri bulunur. Bu işlem yıllar itibariyle ayrı ayrı yapılır.
b. Amortismanlar: Daha önce hazırlanmış olan amortisman hesabı tablosundan alınarak yıllar itibariyle yerleştirilir.
c. Toplam Sınai Maliyet: Yıllar itibariyle toplam üretim giderleri ile amortismanların toplam sınai maliyeti verir.
d. Satış Giderleri: Toplam işletme giderleri tablosundaki satış giderlerinin değişken kısmı yıllar itibariyle KKO’ları ile çarpılır, bulunan değerlerin sabit satış giderleri ile toplamı satış gelirlerini verir.
e. Finansman Giderleri: Öngörülen kredilerin ve mevcut kredilerin finansman giderleri yıllar itibariyle anapara ve faiz ödemeleri tablosundan alınır.
f. Satılan Malın Maliyeti: Buraya kadar olan kalemlerin toplamı satılan mal maliyetini verir.
Proforma gelir-gider tablosu, yıllar itibariyle işletme faaliyetleri sonucu elde edilen kârın hesaplandığı ve kârın dağıtımının gösterildiği tablodur.
a. İşletme Gelirleri: Tam kapasitede işletme gelirleri tablosunda belirlenen satış tutarları kapasite kullanım oranı ile çarpılarak bulunur.
b- Satılan Malın Maliyeti: Maliyet tablosundan aynen alınarak yıllar itibariyle yerleştirilir.
c- Kanuni Kâr-Zarar: İşletme gelirlerinden, satılan malın maliyeti düşülerek bulunur.
d-Zarar Mahsubu: Yıllar itibariyle zarar ortaya çıkması halinde veya önceden mahsup edilememiş zararların bulunması durumunda, şirketin kâra geçtiği yıldan itibaren öncellikle geçmiş yıl zararları mahsup edilir. Ancak en fazla 5 yıl öncesine ait zararlar mahsup edilebileceği için zarar mahsubu yaparken bu husus dikkate alınmalıdır.
e- Kurumlar Vergisi Matrahı: Yıllar itibariyle kanuni kârdan zarar mahsubu ve yatırım indirimi düşülerek bulunur.
f- Kurumlar Vergisi: 2021 yılı ve ileriki yılları için kurumlar vergisi oranı % 25 olarak belirlenmiştir.
g. Dönem Kâr (Zararı): Kanuni kârdan kurumlar vergisi ve fonlar ile gelir vergisi stopajının çıkarılması dönem kârını verir. Zarar söz konusu olması halinde kurumlar vergisi ve gelir vergisi stopajı hesaplanamayacağı için zarar rakamı yazılır.
h. Kanuni Yedek Akçe: Yıllar itibariyle kanuni kâr’dan zarar mahsubu düşüldükten sonra bulunan tutar üzerinden %5 oranından 1. tertip kanuni yedek akçe ayrılır. Bu işleme ödenmiş sermayenin %20’sine ulaşıncaya kadar devam edilir. Ödenmiş sermayenin %20’sine ulaşıldıktan sonra yedek akçe ayırma zorunluluğu yoktur. Şirket isterse İhtiyari olarak yedek akçe ayırabilir.
i.Temettü: Dönem kârından kanuni yükümlülükler düşüldükten sonra kalan kâr ortaklara dağıtılabilir kârdır. Bu kârın ortaklara ne oranda dağıtılacağı ana sözleşme hükümlerine göre belirlenir. Ana sözleşmede hüküm bulunmaması haline genel kurulda alınacak karara göre dağıtılır.
Sermaye Piyasası Kanunu’na tabi olan şirketler SPK Kanununa göre, TTK’na (Türk Ticaret Kanununa) tabii Şirketlerde ise TTK’ya Göre temettü dağıtırlar.
j. Memur ve İşçilere Kâr Payı: Değerlendirilen şirketin ana sözleşmesinde memur ve işçilere kâr payı dağıtılacağına ilişkin hüküm bulunması veya böyle bir uygulamanın yerleşmiş olması durumunda memur ve işçilere dağıtılacak kâr payı hesaplanır.
11. Kullanılabilir Kâr: Dönem net kârından kanuni yedek akçe, 1 temettü, varsa memur ve işçilere dağıtılacak kâr payı çıkarıldıktan sonra kullanılabilir kâr bulunmaktadır. TTK hükümlerine göre ayrılacak 2. tertip kanuni yedek akçe ve varsa esas sözleşme hükümlerine göre ayrılması gereken yedek akçeler kullanılabilir kâr içinde yer alır.
Proforma Nakit Akım Tablosu
Proforma nakit akım tablosu, şirketin yıllar itibariyle nakit giriş ve çıkışlarının karşılaştırıldığı tablodur.
A- Nakit Girişleri:
Tam kapasitede işletme gelirleri tablosunda belirlenen satış tutarlarının kapasite kullanım oranı ile çarpılarak bulunan işletme gelirlerine, varsa diğer (KDV iadesi gibi) nakit girişleri eklenir.
B- Nakit Çıkışları
a-İşletme Dönemi Yatırım Harcamaları: Şirketin KKO artışına paralel olarak ihtiyaç duyulacak ek işletme sermayesi ihtiyacı bir yıl öne kaydırılarak buraya yerleştirilir. Ayrıca işletme döneminde yapılacak ek sabit yatırım harcaması söz konusu ise buraya konulur.
b- Net İşletme Giderler: Tam kapasitede yıllık işletme giderleri tablosundaki gider kalemlerinin sabit ve değişken kısımları dikkate alınarak, toplam işletme giderleri sabit ve değişken olarak ayrılır.Yıllar itibariyle sabit kısım aynen alınır, değişken kısmı KKO’yla çarpılarak bulunur.Toplamı ilgili yılın toplamı ilgili yılın işletme giderlerini verir.
c- Zorunlu Ödemeler: Zorunlu ödemeler bölümünde, şirketin faaliyeti sonucu yarattığı fonlardan ödemesi gereken vergiler ve dağıtacağı temettüler gösterilmektedir.
Vergi: Proforma gelir gider tablosundaki Kurumlar Vergisi bir yıl sonra ödeneceği için bir yıl kaydırılarak tabloya yerleştirilir.
Temettü ve İkramiye: Proforma gelir-gider tablosunda hesaplanan temettü ve varsa ikramiye tutarı bir yıl kaydırılarak buraya yerleştirilir.
d- Kredi Ödemeleri: Kullanılmış ve kullanılacak olan (öngörülen) kredilere ait ödeme planlarından yararlanılarak hazırlanmış olan yıllar itibariyle anapara ve faiz ödemeleri, tablosundan alınarak buraya yerleştirilir.
C- Nakit Farkı-Nakit Akımı
Nakit girişleri ile nakit çıkışları arasındaki farktır (A-B).